Archiwum Zdzisława Jurkiewicza

Archiwum Zdzisława Jurkiewicza

Na archiwum Zdzisława Jurkiewicza składają się negatywy (barwne i czarno-białe), odbitki, wydruki, ksera, odręczne notatki artysty, wycinki z gazet, maszynopisy, kolaże czy fotografie (barwne i czarno-białe), powstałe w latach 1967-2007. Zbiór dopełniają charakterystyczne okulary artysty z zamalowanym na czarno fragmentem szkieł.

Maszynopisy obejmują następujące zestawienia: Prace w zbiorach, Wypowiedzi teoretyczne /autorskie/ opublikowane w wydaniach krajowych lub zagranicznych, Opracowania krytyczne o sztuce /opublikowane/, Nagrody i wyróżnienia za twórczość plastyczną, Wykaz wystaw /zbiorowych, indywidualnych/ w kraju i zagranicą, Najważniejsze osiągnięcia twórcze w zakresie sztuki, Nagrody, Bibliografia książek [zainteresowania Z. Jurkiewicza].

Wśród maszynopisów znajdują się także teksty Jurkiewicza: Gwiazdy i psy (datowany na 20 maja 2004), Sztuka (lipiec 2000), Słońce w kuchni (1 maja 1972), Malarstwo nade wszystko (sierpień 1984), Trwając w kolorze (luty 1994), Inne obrazy, inne horyzonty (luty 1992), Tak daleko, tak blisko (o awangardowej lekcji amerykańskiej), Czas malarstwa, czas sztuki (październik 1995), Od rysunku do Świata /fragmenty/ (listopad 1979), Szukając Jedności: od egzystencji „biednej” do świadomości kosmicznej, DE STÄEL albo O Miłości do Malarstwa (20 lutego 2002, uzupełniony fotografią de Stäela) Lądowisko zee\'80 dla statków UFO i komentarz do tekstu zatytułowany /Parę uwag/ oraz wiersz Fizyka (14 stycznia 1983). Jedyny tekst autorstwa innego niż artysty to dwustronicowy maszynopis opatrzony u góry odręczną notatką „M. Michałowska o Jurkiewiczu”.

Odrębny zbiór maszynopisów stanowią wiersze do Oli: Cyperus, zwany Papirusem (maj 1979), bethune street, fascynacja (marzec 1978), maj, ten maj (maj 1979), kuchennie (kwiecień 1978), Poezja Sana (kwiecień 1978), Jak wysoko słońce (maj 1979), uzupełnione odręcznie wypisanym listem do Oli.

W skład rękopisów wchodzi dwadzieścia kilka stron zapełnionych wykazem prac w postaci odręcznie wypisanych tytułów dzieł, przeważnie uzupełnionych o wymiary i/lub rok powstania. Wykaz sporządzono różnymi przyborami: piórem, czarnymi, granatowymi, zielonymi długopisami, czarnymi i czerwonymi flamastrami. W wielu miejscach tekst został przekreślony, poprawiony bądź uzupełniony później. Odręcznie zapisane zostały również teksty: Czas roślin (już dość geometrii!), *** [Geometria i liczba], Geometria i liczba, Na początku, a także zestawienie Ważniejsze wystawy, stypendia, nagrody oraz zapiski obejmujące Zarys biograficzny i Źródła inspiracji.

Wydruki i ksera artykułów bądź recenzji dotyczących twórczości Jurkiewicza obejmują następujące teksty: Elżbieta Łubowicz, Zdzisław Jurkiewicz, w poszukiwaniu istotnego; Andrzej Saj, Entropia rysunku, entropia sztuki; Jacek Łukasiewicz, Sylwy, otwarcia, dopełnienia; Maria Szyszkowska, Praktyczne znaczenie poezji; M[irosław], R[atajczak], Wernisaże, wernisaże… [recenzja wystawy Postawy twórcze]; Gregory Battcock, Ekskluzywne Koktail Party, a także publikowane teksty samego artysty: Zdzisław Jurkiewicz; Tak daleko, tak blisko (o awangardowej lekcji amerykańskiej); niezatytułowany tekst z „Odry”. Wśród wydruków znalazły się również dwa dokumenty po niemiecku: życiorys artysty oraz jednostronicowy tekst Jurkiewicza Kunstzeit.

Zbiór korespondencji obejmuje maszynopis listu do Henryka Stażewskiego, rękopis listu do Wiesława Borkowskiego, a także listy od Pierra Soulages’a i od Wiesława Borkowskiego. W skład archiwum wchodzą również teczki aktowe (ręcznie opisane) i legitymacja członkowska Jurkiewicza z Polskiego Towarzystwa Miłośników Astronomii.

Rękopisy oraz rysunki Jurkiewicza zostały również wykorzystane do wykonania czternastu papierowych kolaży z cyklu Atlas (1980-1995). Na kartony o formacie około 70 x 50 cm naklejono białe i kolorowe fragmenty kartek zapisanych notatkami artysty o tematyce botanicznej. Tekstom towarzyszą szkice i odręczne schematy, zasuszone liście oraz etykiety preparatów przeciwko szkodnikom ogrodowym. Atlas uzupełnia wydruk kolorowy zatytułowany Miłość litościwa i przedstawiający zbiór egzotycznych roślin doniczkowych.

Wśród negatywów i fotografii znajdziemy dokumentację wystawy W służbie dla roślin. Amorfofalus rivier (18 negatywów barwnych, 1995). Oprócz ekspozycji udokumentowane fotograficznie zostały niektóre prace: Folia – Łazienka (2 negatywy barwne z wystawy Refleksja konceptualna w sztuce polskiej, CSW Warszawa, 2000), Łazienka (negatyw czarno-biały z wystawy w Edynburgu, 1972), Błękit nieba (7 negatywów czarno-białych), Alfabet (negatyw czarno-biały), a także dzieła z cykli Environment (2 negatywy barwne), Kontinuum (11 negatywów barwnych, 1971), Ciągłość nieskończoności (6 negatywów czarno-białych), Jowisz (negatyw czarno-biały, 1973), Obiekt 19 IX 67 21 48 h (1967, 4 negatywy czarno-białe), Kształt ciągłości: co 3, co 14 (1971, negatyw czarno-biały), Kształt ciągłości: 3 x 10 m (1971, negatyw czarno-biały), Kształt ciągłości: 2 x 20 m (1971, negatyw czarno-biały), Sztuka rzeczywista. 1 metr (1971, negatyw czarno-biały), Sztuka rzeczywista. 100 metrów (1971, 2 negatywy czarno-białe), 7 x 88 metrów (1974, negatyw czarno-biały), Baza RT – 9 (1971, 3 negatywy czarno-białe), Kształt ciągłości: 100 00 metrów (1971, negatyw czarno-biały), 6 x 44 metry (1974, negatyw czarno-biały), 4 x 50 (1974, negatyw czarno-biały), 4 x 50 (1972, negatyw czarno-biały), 4 x 0,5cm3t – 134 (1972, negatyw czarno-biały) oraz kilka niezidentyfikowanych dzieł, przede wszystkim z wzmiankowanych serii (21 negatywów czarno-białych). Kilkakrotnie obok dzieła został uchwycony również Jurkiewicz, jak na negatywach: Spadające światło (2 negatywy czarno-białe), Białe, czyste, cienkie płótno (2 negatywy czarno-białe) i Łazienka (negatyw czarno-biały).

Do archiwum należą również prace fotograficzne artysty: Alina i Kontinuum (4 fotografie czarno-białe, 1977), Ala (2 negatywy czarno-białe), Słońce (10 negatywów czarno-białych, 1972), 25,7’/1 min, (12 fotografii czarno-białych naklejonych na tekturę, ok. 1971), Plejady (5 negatywów czarno-białych, 1975-1976), Gwiazdy (32 negatywy czarno-białe), Zbliżenie Jowisza z Księżycem (6 negatywów czarno-białych) oraz Bez tytułu [Chmury] (negatyw czarno-biały).

W zbiorze znajduje się także ponad trzydzieści prywatnych zdjęć Jurkiewicza (zarówno kolorowych, jak i czarno-białych, z różnych lat) – przy pracy, ze studentami, na plenerze, z wyjazdów zagranicznych, z wernisaży, w towarzystwie przyjaciół, znajomych, artystów – a także znany czarno-biały autoportret artysty w charakterystycznych okularach.

Karolina Dzimira

Dzieła artysty