wideodokumentacja performansu: kolor, dźwięk,
11 min 42 s; kamera: Ewa Tatar; montaż: Andrzej Wojtas,
BWA Wrocław Galerie Sztuki Współczesnej;
ed. 1/3 + AP
nr inw. DTZSP/953; zakup 2011

Performans Rozdział XXIII został zrealizowany w 2004 roku w Starym Młynie w Krakowie podczas finisażu wystawy zbiorowej Ładnie? O ładnym… (kuratorzy: Ewa Małgorzata Tatar, Dominik Kuryłek). W działaniu tym artystki skupiają się na zagadnieniu spojrzenia (i obserwacji) – drugiego, obok podobieństwa (bliźniactwa i symbiozy), istotnego problemu ich sztuki. Artystki ubrane w czarne sukienki, szpilki i identyczne czarne peruki odgrodzone są od publiczności metalową siatką, stanowiącą ramę klatki, wewnątrz której się znajdują. Długo wpatrują się w widzów, potem zdejmują buty i wchodzą na biurko. Klęcząc na czworaka, chłepczą piwo ze stojącej tam miski, następnie sikają i wymiotują na blat. Po około 30 minutach kończą performans, wychodząc z klatki. Podczas działania artystki z jednej strony „wydają” się na ogląd publiczności, lecz z drugiej strony, wykorzystując warunki przestrzeni i budując odpowiednie napięcie emocjonalne, doprowadzają do sytuacji, w której to tłum ludzi obserwowany jest z pozycji osaczonych w klatce. Od publiczności oddzielała artystki druciana siatka, budująca pewną autonomię, ale zarazem skazująca je na uwięzienie. Kluczowe dla tego działania wydaje się być pytanie: Jak patrzy osoba obserwowana, w jaki sposób buduje swoją postawę w oparciu o recepcję siebie przez innych? Równie istotna wydaje się kategoria maskarady, parodystycznej gry, w której kobieta jest widzem samej siebie, odgrywającej kobiecą postać.

Joanna Stembalska