PANORAMA. Materiały do Kartografii i Przyszłej Struktury Wszechogarniającej

PANORAMA. Materiały do Kartografii i Przyszłej Struktury Wszechogarniającej

praca na papierze; kolaż; tektura, papier, papier gazetowy, papier pakowy, węgiel, ołówek, kserokopie, wydruk cyfrowy czarno-biały, wydruk cyfrowy barwny, fotokopia, olej na płótnie, filtr optyczny, satyna, ołów; wym. od 5,2 x 109,9 cm do 116 x 124,8 cm
nr inw. DTZSP/230/1-23, zakup 2013

W skład cyklu PANORAMA Olgi Lewickiej wchodzi dwadzieścia pięć kolaży z 2011 roku, wykonanych w różnej technice. Prace te złożyły się również na książkę artystyczną PANORAMA. Materiały do kartografii przyszłej struktury wszechogarniającej, wydaną przez poznańskie wydawnictwo MORAWA. Cykl pokazywany był w Galerii Entropia we Wrocławiu w 2011 roku.

Kolaż nr 1 (numeracja zgodna z archiwum fotograficznym DTZSP) zakomponowano na podłużnym, prostokątnym podłożu. W centrum znajduje się okrągły wycinek z reprodukcji ryciny pokazującej georamę (panoramę obrazu ziemi) Great Globe Jamesa Wylda z 1851 (wystawioną w Londynie), a także cztery podesty widokowe wewnątrz niej. Po lewej usytuowano ksero reprodukcji książkowej ukazującej XIX-wieczną georamę na Polach Elizejskich w Paryżu, z podpisem „62. Géorama – Schnitt”; po prawej – okrągły wycinek fotografii ukazującej niebo z delikatnymi chmurami.

Kolaż nr 2 jest kompilacją kilkunastu wycinków, przedstawiających m.in. (nie wszystkie wizerunki można zidentyfikować): fragment Portretu Stanisława Augusta z klepsydrą Marcello Bacciarellego (bez głowy) oraz innego portretu króla pędzla tego samego malarza (tors i ramiona); postać z okładki Lewiatana T. Hobbesa; pociętą reprodukcję georamy Great Globe; fotografie rozsypanych monet.

W centrum kolażu nr 3 znajduje się rycina ukazująca georamę Great Globe, której środek – zamiast wnętrza konstrukcji z podestami – wypełnia ciemnobrązowy okrąg, jakby pomarszczonego, pofałdowanego materiału. Georamę otaczają inne wycinki: reprodukcja okładki Lewiatana T. Hobbesa (głowa postaci zasłonięta jest przytwierdzoną monetą); fragmenty gazet i dawnych rycin, np. ukazujących antyczne malarstwo wazowe.

Podłoże kolażu nr 4 stanowi ksero strony z książki, na której przedstawiono czarno-białe zdjęcie XIX-wiecznej przyczepy; naniesiono na nie żółto-różowawy schemat anatomiczny ukazujący widzenie przez gałkę oczną.

Kolaż nr 5 to wydruk fotografii przedstawiającej prawdopodobnie niebo przysłonięte nieco delikatnymi chmurami. W prawym górnym rogu widać ciemną plamę, być może skrawek korony drzewa. Tuż obok usytuowano głowę Stanisława Augusta Poniatowskiego wyciętą z czarno-białej reprodukcji obrazu Marcello Bacciarellego Portret Stanisława Augusta z klepsydrą (1793). Oczy postaci przysłania biały pasek. W lewym dolnym rogu, na białym obramowaniu, napisano odręcznie „St. A.”.

Kolaż nr 6 składa się z białej, niemal kwadratowej kartki z dużym, centralnie umieszczonymi wydrukiem czarnej spirali (rysunku wywołującego iluzję optyczną). Na osi, przy dolnej krawędzi kartki, dodana prostokątny, horyzontalny, czarno-biały pejzaż z dawnej ryciny, przedstawiający panoramę miasteczka na tle łańcuchów górskich.

Kolaż nr 7 to usytuowana na białym tle kompozycja w kształcie nieregularnego okręgu, skonstruowana z różnokształtnych wycinków czarno-białego wydruku.

Kolaż nr 9 składa się z kilku warstw: na białej kartce nieco mniejsza, niebieska; na jej środku wydruk (o niebieskim zabarwieniu) przedstawiający rzeźbiarski portret Filipa Macedońskiego; nad nim zdjęcie (także niebieskawe) ukazujące krajobraz; pod oboma wizerunkami kilka zamaszyście, niedokładnie rysowanych, krzyżujących się elips; na dole niebieskiej kartki napis ozdobną czcionką: „ORIGINAL PANORAMA”; początkowa litera „O” i połowa „R” znajduje się jeszcze na białej kartce.

Kolaż nr 10 powstał z połączenia dwóch części: z lewej strony skserowanej z książki ryciny z 1829 roku przedstawiającej najwyższy pawilon w Colosseum w Regent’s Park na tle panoramy Londynu; z prawej strony kolorowego zdjęcia ukazującego fragment Pałacu Kultury i Nauki w Warszawie oraz widoku, która się za nim roztacza, m.in. z Hotelem Polonia Palace przy Alejach Jerozolimskich. Oba wizerunki zostały złożone w ten sposób, że wieżowa konstrukcja z ryciny oraz wieża Pałacu Kultury łączą się, tworząc jakby jeden punkt widokowy.

W dolnej partii kolażu nr 11 znajduje się wizerunek antycznego popiersia męskiego (wycięty z czarno-białej reprodukcji), a pod nim odręczny dopisek: „Das Aufrechterscheinen des Gesichtsobjekte troz (!) / des umgekehrt stehenden Bildes desselben / auf der Netzhaut des Auges“ (tytuł publikacji dra A. A. Bertholda wydanej w 1830 roku w Göttingen). W górnej partii, nad popiersiem, usytuowano horyzontalny owal wypełniony niebieskimi, błękitnymi i białymi plamami (przypominającymi zachmurzone niebo). Na jego osi, na górze, umieszczono czarno-białe oko.

W górnej strefie kolażu nr 12 umieszczono mapę konturową całego świata, do której dorysowano kilka fragmentów w ten sposób, by całość przypominała gałkę oczną. Poniżej, po prawej, dopisano odręcznie: „Das Verhalten der Pupille / im Tode / Ein Beitrag / zur Kenntnis / der mortalen /  Augenveränderung“ (tytuł publikacji dra Waltera Albranda i dra Heinricha Schrödera wydanej w 1905 roku w Halle). W dolnej strefie usytuowano nieregularny wycinek: białe i szare smugi czy żyłki na czarnym tle.

Kolaż nr 13 przedstawia współczesny rysunek rekonstrukcyjny Akropolu w Atenach otoczony od dołu i z prawej strony fotografiami ukazującymi stan obecny znajdujących się tam zabytków. Na nich umieszczono rozłożone nieregularnie zdjęcia stosów monet.

Podłoże kolażu nr 15 stanowią dwie czarno-białe strony z niemieckiej gazety z 2010 roku, na który nałożono kolejne fragmenty: czarno-biały wydruk ukazujący prawy męski profil (u góry, po lewej); podłużny, prostokątny wycinek z napisem „INDICE / INDIA” na ciemnoszarym tle (u góry, po prawej); ksero ryciny z XVIII-wiecznej publikacji przedstawiającej pasmo górskie z opisanymi szczytami (poniżej środka); półkolisty czarny wycinek (na dole, przy krawędzi).

Kolaż nr 16 został zakomponowany w polu o kształcie kwadratu, na którym znalazło się kilkanaście kolorowych i czarno-białych wycinków reprodukcji, m.in. Konstytucji 3 Maja 1791 roku Jana Matejki; XIX-wiecznej georamy na Polach Elizejskich w Paryżu; biało-złotego kartusza herbowego; fotografii chmur. Powyżej znajduje się odręczny dopisek „privatorama”, nad nim wycięty rysunek pawia z rozłożonym ogonem, a nad prawym górnym rogiem kompozycji – zmięta biało-niebieska tkanina.

Na kolaż nr 17 składają się: kolorowy rysunek książkowy bordowej draperii (prawy górny róg); odręcznego schematu jakiejś walcowatej konstrukcji z dopiskami technicznymi (po prawej); kolistej kompozycji opartej na rycinie zatytułowanej Henry Aston Barker’s Panorama, Leicester Square (po lewej); dwóch męskich torsów w ozdobnych szatach, wyciętych z reprodukcji obrazów (lewy dolny róg).

Kolaż nr 18 składa się z dwóch stron niemieckiej gazety, wycinku z napisem „Three Miles of Canvass” (w prawym górnym rogu) oraz fragmentu czarno-białej ryciny (w lewym dolnym rogu). W centrum kolażu nr 19 znajduje się owalna kompozycja ułożona z fragmentów kartki pomalowanej niejednolicie na czerwono.

Kolaż nr 19 został skomponowany z płachty papieru pakowego (podłoże), na którym umieszczono białą kartkę papieru, a na niej z kolei: czarno-białą fotografię przedstawiającą rozświetlone chmury; narysowany czarny okrąg (przecinający zdjęcie); wycięte fotografie ukazującą stosy monet – większą nad fotografią z chmurami oraz mniejszą na niej.

Podłoże kolażu nr 21 stanowią dwie strony z niemieckiej gazety, na które naniesiono: czarno-białą reprodukcję płaskorzeźby antycznej z jeźdźcem zabijającym przeciwnika (u góry, w centrum); czarny prostokąt na tle większego, biało-brązowego (po lewej, na dole); szkic czarnoszarej plamy (pod reprodukcją reliefu i na prawo od niej).

Czarno-biały kolaż nr 22 to kompozycja wycinków dawnych rycin. W tle znajduje się odwrócony do góry nogami wizerunek rycerza w zbroi na koniu. W dolnej strefie naniesiono ryciny ukazujące zapewne panoramę jakiegoś majątku, z widocznym zarysem zabudowań i drzew. Na nich usytuowano ten sam wizerunek rycerza, ale pomniejszony i obrócony o 90º, czyli zwrócony w górę. W górnej strefie, na łukowatym fragmencie wyciętym z niemieckiej książki, mieści się odręczny napis: „Redet nicht über das Unsichtbare”.

Kolaż nr 23 składa się z kilkudziesięciu nieregularnych wycinków zdjęć i rycin (przede wszystkim czarno-białych, ewentualnie lekko zielonkawych), naklejonych bardzo gęsto i nachodzących na siebie. W centrum znajduje się reprodukcja obrazu Wędrowiec nad morzem mgły Caspara Davida Friedricha; pozostałe fragmenty są tak poszatkowane, że w większości trudno je zidentyfikować.

Kolaż nr 24 przedstawia prospekt reklamowy informujący o wystawieniu Grand Panorama of a Whaling Voyage Round the World, czyli malarskiej panoramie z 1848, autorstwa  Benjamina Russella i Caleba Purringtona, reklamowanej hasłem „Three Miles of Canvass”. Część tekstu oryginalnego została wymazana; w kilku miejscach zasłonięto go wycinkami z niemieckich książek; dodano również kilka napisów: „Olga Lewicka” w pierwotnym miejscu nazwisk malarzy, „Mapping a Prospective / All-Embracing Structure” zamiast tytułu, „22 March 2012” w miejscu daty.

Kolaż nr 26 składa się z podłużnego, żółtego pasma (nakrapianego nieregularnymi czarnymi punktami) umieszczonego horyzontalnie na białym tle. Pasmo zwęża się nieznacznie zwęża się z ku prawej stronie.

Karolina Dzimira

Dzieła artysty