Gostomski Zbigniew

Gostomski Zbigniew

Zbigniew Gostomski ur. w 1932 roku w Bydgoszczy. Studiował w latach 1953 – 1959 na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie, w pracowni prof. Michała Byliny. W latach 1961 – 1962 uzyskał specjalizację w pracowni tkaniny artystycznej u prof. Mieczysława Szymańskiego. Mieszka i pracuje w Świdrze koło Warszawy.

Zbigniew Gostomski był pracownikiem dydaktycznym Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie od 1960 roku. W 1988 otrzymał w macierzystej uczelni tytuł profesora. Był współzałożycielem Galerii Foksal PSP w Warszawie i uczestnikiem pierwszej wystawy w galerii w 1966 roku. Brał udział w pierwszym happeningu Tadeusza Kantora Cricotage, który odbył się w warszawskiej Galerii TPSP w 1965 roku. Od tego czasu miała miejsce jego bliska współpraca z Kantorem, także w charakterze członka zespołu teatru Cricot 2.

Twórczość Zbigniewa Gostomskiego należy do kanonu polskiej awangardy lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych. Artysta był aktywnym uczestnikiem procesów, które doprowadziły do konceptualnego przełomu w polskiej sztuce lat 1969 – 1970. Punktem odniesienia dla Gostomskiego było zawsze malarstwo, które jednak traktował w sposób czysto spekulatywny. Zaczynając od „przedmiotów optycznych” i instalacji przestrzennych (environment), na algebraicznych wykresach z początku lat siedemdziesiątych kończąc (Trójkąt Pascala, 1973), twórczość artysty odnosiła się do matematycznych zasad kompozycji płaszczyzny, analizy proporcjonalnej zastosowanych pigmentów czy możliwości ujmowania obrazu jako otwartego, czasoprzestrzennego zbioru. Elegancja, intelektualny dystans i architektoniczny rygor widoczny w całej twórczości Gostomskiego wycisnęły piętno także na politycznych pracach artysty z lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych. Szczególnie pamiętna jest jego instalacja w Galerii Foksal z 1988 roku Wie grün sind deine Blätter (Jak zielone są twoje liście), w której ze słowami niemieckiej kolędy połączył ekspozycję szkieletu ogołoconej z igieł choinki. Obrazowo-słowne kontaminacje pojawiały się w twórczości artysty wielokrotnie – w pracy Zaczyna się we Wrocławiu (1970) i Ulissesie (1970), a także w cyklu świetlnych kompozycji Dom (2000 – 2004). W tym ostatnim neonowe linie świecące fioletowo na granatowych płótnach odtwarzają zredukowany i przekształcony zarys portali gotyckiej i romańskiej katedry. Tytuł cyklu – Dom (po niemiecku: katedra), odczytywany po polsku nadbudowuje się nad domyślnym, lecz nieujawnionym niemieckim źródłosłowem, aktywując cały kompleks znaczeń w duchu średniowiecznej teologii – katedry jako domu Boga, jako obrazu kosmosu i wreszcie jako miejsca zadomowienia we wszechświecie.

Wyobraźnię artysty poruszają tematy idealnych figur geometrycznych, utopijnej architektury, obrazy nieskończoności czasu i przestrzeni. Gostomski ustanawia swoją sztukę na granicznych terytoriach, gdzie nauki ścisłe (a zwłaszcza algebra i geometria) przechodzą niepostrzeżenie w alchemię i metafizykę. Twórca miał ponad 30 wystaw indywidualnych, większość z nich w Galerii Foksal w Warszawie. Jego wystawa retrospektywna odbyła się w Muzeum Sztuki w Łodzi w 1994 roku. We wrześniu 2011 roku Zbigniew Gostomski zainaugurował działalność Muzeum Współczesnego Wrocław wystawą Zaczyna się we Wrocławiu.

Dorota Monkiewicz

Dzieła artysty